Roma Rakamlarının Tarihi, Yazılışı ve Kuralları
Roma Rakamlarının Tarihi, Yazılışı ve Kuralları
Roma rakamları; Romalılar tarafından üretilmiş ve ilk kez onlar tarafından kullanılmaya başlanmış rakamlar olmaktadır. Roma rakamları, bir elin parmaklarından ilham alınarak ve yapısı bu şekilde oluşturularak üretilmiş rakamlardır. Mısırlar tarafından geliştirilmiş olan rakamlara benzer yapıda olan bu rakamlar, daha geliştirilmiş ve anlaşılır bir yapıda oluşturulmuştur. Roma rakamları yapısının kolay olması sebebi ile, günümüzde de halen kullanılmaktadır ve hatta ülkemizde kısmen kullanılan rakamlardır. Okullarımızda da matematik dersinin içeriğin konu olarak Roma rakamları yer almaktadır.
Roma rakamları ortaya çıktıktan sonra hızla geniş bir kitleye yayılmıştır. Ancak matematiğin gelişmesi ve rakamların modernleşmesi ile bu hızlı gelişimini zamanla yitirmiştir. Bunun temel sebebi ise; Roma rakamları ile 4 işlem yapılmasının bir hayli zor olmasıdır. Günümüzde de en çok kullanım alanları; kitap sayfaları, saatlerin rakamları, aynı isimli tarihi liderlerin, padişahların veya kralların ayrılması, tarihi olaylar ve yüzyılların belirtilmesidir.
Roma rakamları günümüz matematiğindeki gibi sayılarla değil, harfler ile ifade edilmektedir. Bazı Roma rakamlarının değerleri aşağıda sizler için yer almaktadır:
- I=1
- V=5
- X=10
- L=50
- C=100
- D=500
- M=1000
Roma Rakamlarının Kullanım Kuralları:
1) Bir harfin sağında daha küçük değere sahip bir harf yer alırsa toplanarak okunması gerekmektedir.
Örnek: VII: 7 DLX : 610
2)Bir harfin sağında daha küçük değere sahip bir harf yer alırsa çıkarılarak okunmaktadır. Bu şekilde sadece bir rakam eklenebilmektedir.
Örnek: XC:90 IV:4
3) Hem sağa, hem de sola rakamlar da eklenebilmektedir.
Örnek: CMVI:906 CDXV:415
4) Roma rakamlarının kullanımda bir harf en fazla 3 kez yan yana yazılabilir.
Örnek: XXX:30 MMM:3000
5) Roma rakamları kullanılarak yazılabilecek en uzun sayı 3888 olmaktadır.
Örnek: MMMDCCCLXXXVIII:3888
6) Roma rakamlarında daha büyük sayıların gösteriminde ise; başlarına yatay bir çizgi konulmaktadır. Bu günümüz matematiğindeki devir çizgisi gibi olmaktadır.
7) Roma rakamları içerisinde sıfır sayısı bulunmamakta ve basamak kavramı da kullanılmamaktadır.